بيماري کرون

بيماري کرون

 بيماري کرون، يک بيماري التهابي دستگاه گوارش است که ممکن است افراد در سنين کودکي و بزرگسالي به آن مبتلا شوند. علائم شايع بيماري شامل زخم (آفت) دهان، اسهال، درد شکم، کاهش وزن و تب است. همچنين بيمار ممکن است به علائم خارج روده­اي از قبيل راشهاي پوستي، درد مفاصل، التهاب چشم، و با شيوع کمتر اختلالات کبدي مبتلا شود. اگر چه بيماري کرون يک بيماري مزمن است، درمانهاي دارويي و جراحي به کنترل بيماري کمک مي­کند تا بيمار براي مدت طولاني بدون علائم زندگي کند.

علل :علت بيماري کرون ناشناخته است. اطلاعات موجود درباره اين بيماري نشان دهنده آن است که بيماري در بين اقوام و گروه هاي خاص بيشتر از گروه هاي ديگر ديده مي شود و اين دلالت بر آن دارد که فاکتورهاي ژنتيک در بروز بيماري مي­تواند نقش داشته باشد. باور بر اين است که در افرادي که از نظر ژنتيکي، حساس هستند سيستم ايمني بدن توسط يک محرک تحريک شده و باعث التهاب در دستگاه گوارش مي شود. همچنين باکتري و غذاي موجود در دستگاه گوارش نيز در بروز بيماري نقش دارند. اين آسيب عامل اصلي بروز علائم بيماري است.

دوره بيماري :مشخصه بيماري، شعله ور شدنها (وخيم شدن بيماري )و بهبودهاي عود کننده (بهتر شدن بيماري) است. حدود 20-10 درصد بيماران بعد از اولين شعله ور شدن وارد مرحله بهبودي مي شوند. اين خصوصيات در ساير بيماران، طيف گسترده اي از پر يودهاي عود کننده با علائم خفيفي مثل اسهال و دردهاي شکمي خفيف تا پريودهايي با شيوع کمتر و علائم شديد و ناتوان کننده از قبيل درد شکم و انسداد روده را شامل مي شود.  درمان باعث خاموشي بيماري و سپس طولاني شدن دوره خاموشي بيماري مي­شود. در بيشتر موارد بيماري کرون، ترمينال ايلئوم (يک ناحيه از روده کوچک) و کولون را در گير کرده و باعث ايلئيت و کوليت مي شود.

التهاب در اين ناحيه مي تواند باعث ايجاد فيستول، سوراخ شدن ديواره روده يا تنگ شدن دستگاه گوارش و انسداد شود. بيماري کرون همچنين مي تواند باعث بوجود آمدن فيسور، زخم، آبسه و فيستول در ناحيه اطراف مقعد شود.

درمان:درمانهاي دارويي مختلفي در درمان بيماري کرون مورد استفاده قرار مي­گيرد. انتخاب دارو به ناحيه درگير در دستگاه گوارش و علائم موجود بستگي دارد.

داروهايي که عموماً استفاده مي شوند به شرح زير مي باشد:

سولفاسالازين

سولفاسالازين يکي از اولين داروهايي است که در درمان بيماري کرون محدود به کولون استفاده شده و کماکان نيز مصرف مي شود. سولفاسالازين در چند روز اول مصرف، باعث کاهش علائم شده ولي اثر کامل درماني حدوداً به چهار هفته مصرف نياز دارد. عوارض جانبي مانند واکنش هاي آلرژيک که در اقليت بيماران رخ مي دهد و همچنين سردرد که مصرف دارو را مسئله ساز کرده است.

 آمينوساليسيلات

داروهاي 5- آمينوساليسيلات (مانند آساکول و پنتاسا) همانند داروي سولفاسالازين مي باشند اما کمتر باعث سردرد و واکنشهاي آلرژيک مي شوند.

در مقايسه با سولفاسالازين اين داروها بادوز بالاتر مي توانند مصرف شوند. بعلاوه داروها طوري فرموله شده اند که با آساکول در ترمينال ايلئوم و با پنتاسا در روده کوچک آزاد شوند. اين امر باعث مي شود که دارو ناحيه درگير را هدف قرار دهد. نکته منفي در مورد دارو قيمت بالاي آن است.

آنتي بيوتيک ها

مترونيدازول و سيپروفلوکساسين داروهايي هستند که اغلب تجويز مي شوند.

گلوکوکورتيکوئيدها

استروئيدها مانند پردنيزون و بودسونيد در بيماري متوسط فعال تا شديد کرون مي تواند باعث بهبودي شود. بهر حال داروهاي استروئيدي دوره بهبودي را طولاني نمي کنند و بدنبال مصرف طولاني، عوارض جانبي جدي بدنبال خواهند داشت.

داورهاي تعديل کننده سيستم ايمني: داروهايي هستند که باعث کاهش التهاب بيماري مي شوند. آزاتيوپرين. 6- مرکاپتوپورين و متوترکسات داروهايي هستند که بطور شايع استفاده مي شوند، اگر چه داروهاي بسياري نيز در حال مطالعه هستند و گاهي اوقات مصرف مي شوند. اين داروها در بيماراني که به خط اول درمان با داروهايي مانند آنتي بيوتيکها، سولفاسالازين و 5- آمينوساليسيلات ها پاسخ نداده اند و يا بويژه افرادي که براي کنترل علائم نيازمند به مصرف استروئيدها هستند مصرف مي شود. داروهاي تعديل کننده سيستم ايمني مدت زماني طولاني (6-3 ماه) طول مي کشد تا حداکثر کارآمدي دارو بدست آيد و اغلب براي مدت زماني طولاني تجويز مي شود. شايعترين عوارض جانبي اين داروها شامل کاهش گلبولهاي سفيد خون، هپاتيت، پانکراتيت مي باشد. در نتيجه انجام منظم آزمايش خون جهت کنترل اين عوارض ضروريست.

داروي ديگري که گاهي اوقات مصرف مي شود داروي سيکلوسپورين است که ساپرس کننده قوي سيستم ايمني مي باشد. اين دارو ممکن است براي بيماران دچار فيستول هاي مقاوم به درمان استفاده شود.

Infliximab (اينفليکيسماب)

دارويي است که در درمان بيماريهاي التهابي مانند آرتريت روماتوئيد استفاده مي شود و بعد ها به اين موضوع پي برده شد که براي بيماران مبتلا بيماري التهابي روده مانند بيماري کرون نيز موثر مي باشد. اين دارو حاوي نوعي آنتي بادي است که TNF را که عقيده بر اين است که باعث پيشرفت التهاب در روده مي شود را خنثي مي کند.

اين دارو معمولاً در بيماراني که به خط اول درمان با آنتي بيوتيکها و داروهاي 5-ASA پاسخ نمي دهند استفاده مي شود. اين دارو بخصوص در بيماران مبتلا به بيماري کرون همراه با فيستول و افراد با بيماري متوسط تا شديد مقاوم بدون فيستول موثر مي باشد.

عوارض جانبي :

پاسخهاي بيولوژيک بدن را از طريق تغيير توانايي سيستم ايمني بدن تغيير مي­دهد. از اينرو در بيماران مبتلا به عفونت شديد نبايد استفاده شود.

غربالگري دقيق براي بيماري سل قبل از شروع درمان لازم است بدليل اينکه خطر عفونت فعال بيماري سل افزايش مي يابد. در صورت سابقه ابتلا به بيماري سل، درمان دارويي جهت پيشگيري از فعال شدن مجدد بيماري توصيه مي شود. بدليل افزايش خطر لنفوم، اين داروها در بيماران مبتلا به لنفوم يا بيماراني که در گذشته تحت درمان لنفوم قرار گرفته اند توصيه نمي شود. تحقيقات بيشتري در اين زمينه بايد انجام شود.

توصيه هاي تغذيه اي تا کنون رژيم غذايي خاصي که باعث بهبودي بيماري کرون شود شناخته نشده است. با وجود مطالعات علمي اندک، اکثر اين رژيمهاي غذايي پيشنهاد مي شوند. ممکن است مصرف بعضي از مواد غذايي خصوصاً در زمان شعله ور شدن بيماري، باعث وخيم شدن علائم بيمار شوند که منطقي است مصرف اينگونه مواد غذايي محدود شوند. داروهاي ضد التهابي غير استروئيدي (مانند بروفن و ناپروسين) بدليل اينکه بيماري را وخيم تر مي کنند نبايد مصرف شوند.

جراحي90-85 درصد بيماران در سال اول بعد از جراحي بدون علائم هستند و تا حدود 20 درصد بيماران تا 15سال بعد از جراحي بدون علائم هستند. اگر بيماري کرون محدود به کولون بوده و کولون بيمار برداشته شود، فقط 10 درصد از بيماران عود بيماري را در عرض 10 سال تجربه خواهند کرد

درمان بيماري راجعه: اگر بيماري کرون بعد از بهبودي يا جراحي مجدداً شعله ور يا فعال شد، درمان دارويي همانند درمان دارويي اوليه بيماري کرون مي باشد. در بعضي از موارد، داروهاي ديگري براي درمان عود بيماري استفاده مي شود.

عوارض

اختلالات  روده اي بيماري کرون  و التهاب مداوم مي تواند باعث اختلالات ثانويه سلامتي شود. خوشبختانه بسياري از اين اختلالات قابل پيش بيني و پيشگيري مي باشند. در صورت بروز، اغلب اين اختلالات با موفقيت درمان مي شوند.

التهاب معده و قسمت فوقاني روده

بيماري کرون محدود به قسمت فوقاني دستگاه گوارش ممکن است به داروهايي که در درمان پپتيک اولسر استفاده مي شوند پاسخ دهد. داروهاي استروئيدي خوراکي و سرکوب کننده سيستم ايمني ممکن است در موارد شديد بيماري، جهت کنترل التهاب استفاده شوند.

ايلئيت

ايلئيت فعال در وهله اول با داروهاي 5- آمينوساليسيلات درمان مي شود. آنتي بيوتيک ها،  استروئيدها و داروهاي سرکوب کننده سيستم ايمني ممکن است در بيماران با علائم متوسط تا شديد مورد استفاده قرار گيرند. داروهاي  ضد اسهال نيز در درمان اسهال مورد استفاده قرار مي گيرند. ايلئيت شديد نياز به مراقبت نزديک، استراحت روده اي (دوري از غذاي جامد) تغذيه روده اي (تغذيه از طريق لوله بيني- معده اي) يا تغذيه از راه غير خواراکي (تعذيه وريدي) و جراحي دارد.

ايلئوکوليت و کوليت

بيماري کرون که ايلئوم و کولون يا کولون را به تنهايي درگير مي کند در خط اول با داروي سولفاسالازين يا 5-ASA درمان مي شود. در بعضي از بيماران، داروهاي آنتي بيوتيک و استروئيدي نيز در درمان استفاده مي شوند. بيمارمبتلا به  ايلئوکوليت و کوليت شديد ممکن است نياز به بستري در بيمارستان، استراحت روده اي، تغذيه روده اي يا غير خوراکي و درمان طولاني مدت با داروهاي سرکوب کننده سيستم ايمني داشته باشد. داروهاي 5-ASA معمولاً به عنوان داروي نگهدارنده خاموشي (بهبودي) در ايلئوکوليت و کوليت استفاده مي شوند.

سوء تغذيه

التهاب در دستگاه گوارش منجر به سوء تغذيه در بيماران مبتلا به بيماري کرون مي شود. اين التهاب باعث جلوگيري از جذب مواد مغذي و انرژي از مواد غذايي و مايعات مصرف شده مي شود. سوء تغذيه نتايجي مانند تاخير در رشد و بلوغ در کودکان، استئوپروز (پوکي استخوان) کاهش تحمل در جراحي و اختلالات رواني- اجتماعي را بدنبال دارد. سوء تغذيه غالباً با ارزيابي هاي منظم وضعيت تغذيه، قابل پيشگيري خواهد بود. بطور تيپيک يک پزشک يا متخصص تغذيه با مروري بر تغذيه بيمار، انجام معاينات باليني و تستهاي آزمايشگاهي به اين کمبود پي­ خواهد برد.  در اغلب بيماران مصرف مکملهاي غذايي مي تواند سوء تغذيه را جبران کند.

 عوارض استخواني

بيشتر از 30% از بيماران به کرون به بيماري استئوپروز مبتلا خواهند شد که اين امر به شکستگي هاي استخواني منجر خواهد شد. بخصوص بيماراني که براي مدت طولاني استروئيد مصرف مي کنند و خانمهاي يائسه در معرض اين عارضه هستند. سنجش منظم دانسيته استخواني مي تواند وقوع استئوپروز را در مراحل اوليه آن در اين بيماران مشخص کند.

عوارض کبدي و کيسه صفرا

بيماري کرون ميتواند به التهاب کبد منجر شود که اين عارضه با داروهايي که براي درمان روده اي بيماري کرون بکار مي روند قابل درمان خواهد بود. بيماري کرون بندرت در مجراي صفراوي التهاب ايجاد مي­کند.  

سرطان کولورکتال

در تمام بيماران مبتلا به بيماري کرون خطر گسترش سرطان کولورکتال در محل التهاب فعال افزايش مي يابد. بهر حال سرطان اتفاق نمي افتد مگر اينکه بيمار براي مدت طولاني به بيماري کرون مبتلا بوده باشد. اکثر متخصصين جهت غربالگري براي تشخيص تغييرات پيش سرطاني و سرطاني در کولون، انجام کولونوسکوپي هاي منظم را توصيه مي­کنند.

تغييرات پوستي

ضايعات التهابي متعددي در پوست بيماران مبتلا به کرون از قبيل اريتم نودوزم و پيودرما پيگما نتوزوم مي تواند ديده شود. غالباً اين ضايعات با درمان علائم شکايات روده اي اين ضايعات نيز بهبود درمان خواهند يافت، اما ممکن است يک دوره استروئيد خوراکي نيز مورد نياز باشد.

التهاب چشمي

التهاب چشمي (يووئيت يا  اسکلريت) در بيش از 5% بيماران کرون ديده مي شود. علائم يووئيت شامل مشاهده اجسام شناور، درد چشمي، تاري ديد، فتوفوبي و سردرد مي­باشد.  

يک يا هر دو چشم ممکن است درگير شود. اين اختلالات به درمان دارويي کرون پاسخ مي دهند، اما استفاده از داروهاي موضعي (قطره هاي چشمي) نيز ممکن است ضروري باشد.

زخمهاي دهاني

زخم دهاني که بعنوان آفت دهاني شناخته مي شود، اغلب در زمان شعله ور شدن بيماري کرون ديده مي شود. آنها معمولاً بين لثه ها و لب پائيني يا در طرفين يا زير زبان ديده مي شوند. اغلب دردناک هستند، ولي اغلب به داروهايي که در درمان بيماري روده اي استفاده مي شوند پاسخ مي دهند. مصرف داروهاي موضعي بر روي زخم (مانند هيدروکورتيزون يا سوکرالفات) ممکن است در درمان کمک کننده باشد.

 عوارض اطراف مقعدي

عوارض عمده شامل فيسور، زخم، فيستول، آبسه و استنوز (تنگي) مي باشد. اين عوارض ممکن است به تنهايي يا با هم اتفاق بيفتد. علائم مي تواند از درد در مقعد و ترشح چرکي تا خونريزي و يبوست متغيير مي باشد.

حدود 45-35 درصد بيماران مبتلا به بيماري کرون در طول مدت زندگي خود عوارض اطراف مقعدي را تجربه خواهند کرد. بعضي از آنها بدون درمان بهبود خواهند يافت، اما مابقي احتياج به درمان دارويي با آنتي بيوتيکها، شياف استروئيدي، داروهاي سرکوب کننده سيستم ايمني يا جراحي دارند. نشستن در آب ولرم و تميز کردن ناحيه مقعد، بهبودي را تسريع خواهد کرد.

منبع: http://ddrc.ac.ir/farsi/modules/news/article.php?storyid=9