کولیت‌اولسروز -Ulcerative Colitis- بیماری است که در آن جدار داخلی روده بزرگ دچار التهاب می شود.
کولیت‌اولسروز یکی از دو بیماری است که تحت عنوان بیماری های التهابی روده -Inflammatory Bowel Diseases- یا به اختصار IBD شناخته می شوند.
در کولیت‌اولسروز سیستم ایمنی بدن دچار اشتباه شده، جدار داخلی روده بزرگ را مورد حمله قرار می دهد و باعث ایجاد التهاب، زخم، خونریزی و اسهال می شود. بیماری معمولاً رکتوم -Rectum- و قسمت انتهایی کولون را درگیر می کند ولی می تواند تمام کولون-Colon- را هم تحت تأثیر قرار دهد.
به علل ناشناخته این بیماری در کشورهای پیشرفته مثل آمریکای شمالی، انگلستان و اسکاندیناوی شایع تر از کشورهای در حال توسعه می باشد. کولیت‌اولسروز مردان و زنان را به یک اندازه مبتلا می کند و شایع ترین سن ابتلا بین ١۵ تا ٣٠ سالگی است.
اگرچه کولیت اولسروز یک بیماری مزمن است که درمان قطعی ندارد، معمولاً با مصرف طولانی دارو و نظارت دقیق بر عوارض به خوبی کنترل می شود و بیش تر بیماران زندگی عادی و پرباری دارند.
- علل
با وجود پژوهش های بسیاری که انجام شده، علت این بیماری هنوز به خوبی شناخته نشده است. به نظر می رسد دو عامل در ایجاد این بیماری مؤثر باشند:
• زمینه ژنتیک
• عوامل محیطی
این دو عامل در نهایت باعث می شوند که سیستم ایمنی بدن دچار اشتباه شده و دیواره روده بزرگ -کولون- را مورد حمله قرار دهد.
ژنتیک
کولیت‌اولسروز ممکن است در اعضای خانواده مبتلایان تکرار شود و این موضوع دلالت به دخالت عوامل ژنتیکی در بروز این بیماری دارد. در 10 تا 25% بیماران دچار کولیت اولسروز، یکی از بستگان درجه اول مثل والدین یا خواهر و برادر دچار بیماری التهابی روده می باشد.
محیط
در حال حاضر دانشمندان بر این باورند که عوامل محیطی زیادی از جمله عفونت‌ها می توانند باعث ایجاد بیماری در افراد دارای زمینه ژنتیکی شوند؛ ولی در حال حاضر هیچ علت مشخصی به عنوان عامل اصلی شناخته نشده است. از آنجا که حیوانات مستعد ابتلا به این بیماری در صورت پرورش در محیط های عاری از میکروب به آن مبتلا نمی شوند، باکتری هایی که به صورت معمول در روده همه انسان ها زندگی می کنند، می توانند نقش مهمی در ایجاد کولیت اولسروز داشته باشند.
- مشکلات تغذیه‌ایبیماران مبتلا به حالات شدید کولیت اولسروز معمولاً دچار کاهش وزن و کمبودهای تغذیه‌ای می شوند. پرهیز غذایی تنها باید در مورد غذاهایی صورت گیرد که علائم بیماری را واضحاً تشدید می کند. کسانی که به هر دلیل، تغذیه خود را محدود می کنند باید مولتی ویتامین به صورت روزانه دریافت کنند. تغییرات خاص در رژیم غذایی می تواند برخی از علائم را بهبود بخشد.
ویتامین‌ها و داروها
بهتر است بیماران مبتلا به کولیت‌اولسروز به صورت روزانه مولتی ویتامین مصرف کنند.
بیمارانی که سولفاسالازین مصرف می کنند باید اسیدفولیک را به صورت مکمل دریافت کنند. از آنجا که اسیدفولیک از ایجاد بدخیمی های کولون جلوگیری می کند، در کسانی که مزالامین -Mesalamine- دریافت می کنند هم می تواند مفید باشد.
تغذیه با لوله معده enteral feeding
تغذیه وریدی parenteral feeding
تغذیه با لوله معده و تغذیه داخل وریدی گاهی جهت درمان طولانی مدت کولیت اولسروز مورد استفاده قرار می گیرد. این نوع روش های تغذیه ممکن است به طور موقت جهت بهبود وضعیت تغذیه بیمارانی که شدیداً بیمار هستند و نمی توانند برای بیش از یک هفته از راه دهان غذا بخورند استفاده شوند.
تغذیه با لوله معده به کمک لوله ای که از طریق بینی وارد معده می شود و مواد مغذی بنیادی از آن مستقیماً وارد معده و سپس روده کوچک می شود، صورت می گیرد. تغذیه داخل وریدی معمولاً از طریق یک کاتتر وریدی انجام می شود که مواد مغذی را که به صورت سرم و استریل در آمده است را مستقیماً به جریان خون می ریزد.
- سؤالات متداول و مهم
از آنجایی که بیماری های التهابی روده، بیماری دستگاه گوارش هستند، طبیعی است که بیماران سؤالات زیادی در مورد تغذیه و رژیم غذایی داشته باشند. هیچ شاهدی دال بر این که ماده ای در رژیم غذایی باعث ایجاد این بیماری بشود وجود ندارد، اما بیماران IBD ممکن است با مصرف برخی از موادغذایی علائمشان بدتر شود، لذا محدود کردن این مواد باعث کاهش علائم و با بهتر شدن بیماری می شود.
١. بیماری های التهابی روده - بیماری کولیت اولسروز و کرون- چه تداخلی با روند هضم غذا دارد؟
برای اینکه بدانیم رژیم غذایی چگونه روی بیماران IBD تأثیر می گذارد، بهتر است خلاصه‌ای از اینکه چگونه بدن ما غذا را هضم می کند بدانیم.
کار اصلی دستگاه گوارش در روده باریک صورت می گیرد. در روده باریک شیره‌های گوارشی از کبد و پانکراس با غذا مخلوط می شود و این روند مخلوط شدن توسط حرکات دودی روده نیز تقویت می گردد. بعد از این که غذا هضم شد و به ملکول‌های کوچک تبدیل گردید، جذب مخاط روده باریک می شود و وارد خون می گردد. غذای باقیمانده و ترشحاتی که جذب روده باریک نشده‌اند به صورت مایع وارد روده بزرگ می شوند. روده بزرگ بیش تر مایعاتی را که به غذا اضافه شده مجدداً جذب می کند، که نوعی نگهداری آب یا مکانیسم بازیافت محسوب می شود. مواد زائد طی روند اجابت مزاج از بدن دفع می شود.
وقتی روده باریک دچار التهاب می شود، شبیه به حالتی که در بیماری التهابی روده اتفاق می افتد، دیگر نمی تواند به طور کامل هضم و جذب مواد غذایی را انجام دهد و این مواد غذایی به همراه نمک‌های صفراوی جذب نشده، می تواند در مقادیر متفاوت - بسته به میزانی از روده که در اثر التهاب آسیب دیده است- وارد روده بزرگ شود. این مسئله یکی از دلایلی است که باعث ایجاد سوءتغذیه در این بیماران می گردد.
این بیماران دچار بی اشتهایی هم هستند. در ضمن غذاهایی که به طور کامل هضم نشده‌اند - حتی اگر خود روده بزرگ در اثر بیماری آسیب ندیده باشد- وارد آن شده و باعث تداخل در روند جذب آب می گردند. در کولیت اولسروز فقط کولون دچار التهاب می شود و روده کوچک کار خود را به صورت عادی انجام می دهد. ولی چون کولون آب را به خوبی بازجذب نمی کند موجب اسهال می گردد.
٢. آیا IBD بر اثر حساسیت غذایی ایجاد می شود؟
نه. بیماران مبتلا به IBD ممکن است مانند سایر افراد جامعه به غذاهای خاصی حساسیت داشته باشند ولی ابتلا به IBD ارتباطی با حساسیت غذایی ندارد. بسیاری از افراد عدم تحمل به غذاهای خاصی دارند ولی این به معنای حساسیت به آن غذاها نیست، مثلاً عدم تحمل لاکتوز. برخی از افراد بعد از مصرف قند لاکتوز که در لبنیات وجود دارد دچار اسهال، دل‌پیچه و نفخ شکم می شوند. عدم تحمل لاکتوز یک مشکل شایع در جمعیت عادی است و لذا در بیماران مبتلا به کولیت‌اولسروز هم بسیار شایع است. علائم این بیماران در صورت محدود کردن لبنیات در رژیم غذایی کاهش می یابد، ولی کمبود دریافت لبنیات ممکن است باعث کاهش دریافت کلسیم گردد. در صورت محدود کردن لبنیات در رژیم غذایی کلسیم باید به صورت مکمل به بیمار داده شود. (اگر با مصرف لبنیات علائمش بدتر می شود، یا با حذف لبنیات حالش بهتر می شه، لبنیات رو حذف کن ومکمل کلسیم را توصیه کن)
٣. آیا غذاهای خاص التهاب روده را بدتر می کند؟
نه. اگر چه برخی از غذاها علائم بیماری را تشدید می کنند، ولی شاهدی دال بر این که التهاب روده را افزایش دهند وجود ندارد. واضح است که هر غذای آلوده‌ای که باعث مسمومیت غذایی یا عفونت روده ای شود می تواند علائم IBD را تشدید کند.
۴. آیا رژیم غذایی خاصی برای بیماران IBD وجود دارد؟
هیچ رژیم غذایی یا برنامه خوراکی که بتوان به همه بیماران IBD توصیه کرد وجود ندارد. توصیه‌های غذایی باید مربوط به هر شخص باشد. این رژیم برای هر فرد بسته به نوع بیماری که دارد و قسمتی از روده که درگیر شده است باید تعیین گردد. به علاوه این بیماری ثابت نیست و ممکن است در طول زمان تغییر کند، لذا تغذیه بیمار نیز تحت تأثیر این تغییرات قرار می گیرد. نکته کلیدی آن است بیماران باید یک رژیم سالم و متعادل داشته باشند. عادات تغذیه‌ای سالم البته برای هر فردی لازم است و خصوصاً برای بیماران IBD ضروری است.
۵. از چه غذاهایی باید پرهیز کرد؟
قوانین یا توصیه‌هایی که شامل همه بیماران باشد، وجود ندارد.
اگر غذای خاصی وجود دارد که باعث تشدید مشکلات گوارش می شود، سعی کنید از آن دوری نمایید. بهتر است آن غذای خاص به مدت چند هفته از رژیم غذایی حذف شده و علائم کنترل گردد، در صورتی که علائم بهتر شد و با شروع مجدد آن ماده غذایی مجدداً تشدید پیدا کرد، این موضوع می تواند نشان دهنده عدم تحمل نسبت به آن ماده خاص باشد و بهتر است مصرف آن را در رژیم غذایی محدود نمود.
در واقع رژیم غذایی مناسب تنها این نیست که تعدادی از غذاها را مصرف نکنید، بلکه باید مواد غذایی مورد نیاز بدن خود را نیز تأمین کنید. با بررسی برنامه غذایی بیمار، یک متخصص تغذیه می تواند متوجه شود که آیا این رژیم غذایی نیازهای او را بسته به سن، جنس و جثه تأمین می کند یا نه، و اگر تأمین نمی کند رژیم بیمار را به گونه‌ای تغییر دهد که مواد مغذی مورد نیازش را تأمین کند. این کار می تواند از طرق مختلف مثل افزایش حجم غذا، تغییر محتوی غذایی یا اضافه کردن مکمل های غذایی صورت گیرد.
در حقیقت حجم بالای غذا نیست که رژیم مناسب را تعیین می کند، رژیم غذایی روزانه باید شامل مقادیر کافی از کالری، پروتئین و مواد مغذی باشد. یک رژیم متعادل باید شامل مواد غذایی از همه گروه‌های غذایی باشد.
۶. آیا بیماران IBD باید نکته خاصی را در مورد دریافت مایعات رعایت کنند؟
بله. در صورت اسهال مزمن همیشه احتمال کم آبی وجود دارد. اگر در هنگام اسهال مایعات کافی به بدن نرسد، ممکن است عملکرد کلیه ها مختل گردد. به همین علت بیماران IBD و سایر بیماری هایی که اسهال مزمن ایجاد می کنند بیش تر دچار سنگ کلیه می شوند. به علاوه از دست دادن نمک بدن باعث احساس حالت ضعف می شود. به همین علت بیماران دچار IBD باید خصوصاً در هوای گرم که مقدار زیادی مایع و نمک به صورت عرق از پوست دفع می شود مقادیر فراوانی مایع مصرف کنند. سعی کنید مایعات را آرام آرام بنوشید تا همراه آن هوا وارد شکم شما نگردید و دچار نفخ و ناراحتی نشوید. ٧. آیا تغذیه در بیماران IBD نقش مهمی دارد؟
بله، همین طور است. بیماران IBD خصوصاً آن هایی که کرون دارند و روده کوچک آن ها درگیر است به علل متعددی مستعد به سوءتعذیه هستند؛ کمبود اشتها که خود در اثر تهوع، درد شکم و تغییر مزه غذا ایجاد می شود.
بیماری های مزمن نیاز بدن را به کالری و انرژی افزایش می دهند. خصوصاً این حالت در مواقع تشدید بیماری صادق است.
IBD خصوصاً کرون معمولاً باعث سوءهضم و سوءجذب پروتئین، چربی، کربوهیدرات، آب و تعداد زیادی از ویتامین‌ها و مواد معدنی می شود. بنابراین خیلی از موادی را که شخص می خورد ممکن است به خوبی جذب بدن نشود. تغذیه مناسب یکی از راه هایی است که بدن بتواند سلامت خود را حفظ کند. بنابراین هر تلاشی باید صورت گیرد تا بدن دچار سوءتغذیه نشود.
تغذیه مناسب یکی از کلیدهای اصلی کنترل IBD به دلائل متعدد است:
• داروها اثر بهتری در افرادی که از لحاظ تغذیه در وضعیت مناسبی هستند، دارند.
• وقتی پروتئین‌ها و سایر مواد مغذی در IBD از دست می رود، بنابراین باید غذای بیش تری جهت جبران به بیمار برسد و تأمین این هدف در زمانی که بیماری تشدید می شود بسیار مشکل است.
• کمبود پروتئین، کالری و سایر مواد مغذی ممکن است موجب تأخیر رشد در بچه‌ها و نوجوانان شود.
• از دست رفتن وزن در زنان و دختران می تواند باعث اختلالات هورمونی و در نتیجه اختلال سیکل‌های قاعدگی و حتی قطع موقت قاعدگی گردد.
نکته مهم: کسانی که بیماری قبل از بلوغ در آن ها ایجاد شده است، ممکن است دچار تأخیر در رشد شوند. اگر دریافت مواد غذایی مناسب نباشد، این تأخیر رشد بیش تر خواهد شد.
بنابراین عادات غذایی مناسب و دریافت کالری کافی بسیار مهّم است. کنترل بیماری با داروها و ندرتاً جراحی در کسانی که تغذیه مناسبی دارند بسیار مؤثرتر است.
٨. بهترین کار برای جلوگیری از دل پیچه و دل درد بعد از غذا چیست؟
در دوره‌های عود بیماری خوردن غذا می تواند موجب دل درد و دل پیچه شود، رعایت اصول زیر می تواند باعث کاهش این حالت شود:
- غذا را در اندازه‌های کم و در وعده‌های بیش تر مصرف کرد؛ به عنوان مثال به جای ٣ وعده غذا ۶ وعده غذا در روز با حجم کم تر استفاده نمود.
- غذاهای چرب و سرخ کرده را در رژیم غذایی کم تر استفاده کرد؛ کره، مارگارین، خامه و سس. در صورتی که جذب چربی ناکامل باشد، ممکن است باعث تولید گاز و اسهال شوند.
این علائم معمولاً در کسانی که قسمت های زیادی از روده کوچک آن ها درگیر است، ایجاد می شود.
- اگر بیمار عدم تحمل به لاکتوز - قند موجود در شیر- دارد، باید از شیر و فرآورده‌های آن کم تر استفاده کند. برخی از مردم علاوه بر اینکه IBD دارند، نمی توانند به صورت مناسب لاکتوز را هضم کنند. علت آن است که سطح داخلی روده کوچک آن ها فاقد یک آنزیم لاکتاز است. هضم نامناسب لاکتوز موجب درد شکم، دل پیچه، نفخ و اسهال می گردد. از آنجا که علائم کمبود لاکتوز شبیه به علائم IBD است، افتراق این دو از هم بر اساس علائم مشکل است و یک تست ساده عدم تحمل شیر می تواند این مطلب را مشخص کند. اگر شکی وجود داشت باید مصرف شیر محدود گردد. مکمل‌های لاکتاز می تواند به بسیاری از لبنیات اضافه شود تا از بروز علائم جلوگیری گردد. به هر حال بهتر است که حتماً مقداری از لبنیات را شخص استفاده کند، چون این مواد غنی از مواد مغذی خصوصاً کلسیم و پروتئین هستند - اگر فردی کمبود لاکتاز دارد می تواند از قرص‌های لاکتاز قبل از مصرف غذاهای لبنی استفاده کند.
- ٣/٢ کسانی که کرون و درگیری روده باریک دارند دچار تنگی در قسمت انتهایی روده باریک یا ایلئوم-Ileum- می‌باشند. در این بیماران غذای کم فیبر با باقیمانده کم و مایعات می تواند در کاهش علائم و درد شکم کمک کننده باشد.
مصرف مواد غذایی پرفیبر مثل فندق، تخمه، ذرت و سبزیجات را محدود کنید. اگر روده در اثر بیماری باریک شده باشد، این مواد می تواند باعث دل پیچه شود. موادغذایی پرفیبر به طور کامل در روده باریک هضم نمی شوند و در صورت ورود به روده بزرگ باعث تحریک و انقباض آن شده و اسهال ایجاد می کنند، لذا غذاهای کم فیبر توصیه می شود.
این رژیم‌ها معمولاً موقتی هستند و تا زمانی که تنگی روده به دارو جواب دهد یا تنگی با جراحی برداشته شود ادامه می یابند.
شما باید محدودیت زیادی در رژیم‌های غذایی خود ایجاد نکنید چون محدودیت زیاد می تواند تعادل در دریافت مواد غذایی را دچار مشکل کند.
- بیمارانی که دچار اسهال و دل‌پیچه هستند در صورتی که مصرف میوه، سبزی ، کافئین - موجود در قهوه و برخی نوشیدنی های گازدار- نوشیدنی های شیرین و سوربیتول - یک نوع قند مصنوعی که در آبنبات‌ها و آدامس‌های بدون قند بکار می رود- را کاهش دهند، علائم آن ها کاهش می یابد.
با وجود همه این تدابیر برخی از بیماران باز هم ممکن است دچار دل درد و دل پیچه بعد از غذا باشند. در این موارد داروها می توانند کمک کنند. به عنوان مثال پردنیزولون و سایر کورتیکو استروئیدها می توانند به علت کاهش التهاب روده باعث شوند که عضو، عمل خود را بهتر انجام دهد. مصرف قرص‌های ضد اسپاسم - انقباض- و ضد اسهال، ١۵ تا ٢٠ دقیقه قبل از غذا هم می تواند باعث کاهش علائم و بهبود تغذیه گردد. این داروها خصوصاً در زمانی که بیماری خفیف است، مفید می باشند ولی در موارد شدید باید از مصرف آن ها خودداری کرد.
٩. آیا جایی برای مصرف غذاهای آماده یا تنقلات در بیماران IBD وجود دارد؟
بچه‌های دچار IBD مشکلات خاصی دارند و تغذیه مناسب از اهمیت بالایی در آن ها برخوردار است. والدین گاهی اوقات فکر می کنند که غذاهای آماده نقشی در تغذیه سالم ندارد، در صورتی که این عقیده می تواند درست نباشد. بعضی از غذاهای آماده حاوی مواد مغذی و کالری فراوان هستند. به عنوان مثال پیتزا دارای پنیر فراوان است که کلسیم، ویتامین D و پروتیئن فراوان دارد، سس گوجه فرنگی حاوی ویتامین‌های A و C است و خمیر آن غنی از ویتامین B می باشد. این موضوع شامل سایر غذاهای آماده مثل همبرگر یا چیزبرگر هم می شود، اگر چه همه این غذاها دارای چربی و نمک بیش از حد معمول هستند. ژله‌های محتوی شیر و بستنی منبع خوبی از کلسیم، پروتئین و کالری هستند.
١٠. آیا بیماران دچار IBD غذا را به حالت عادی جذب می کنند؟
گاهی اوقات بله. کسانی که تنها روده بزرگ آن ها دچار التهاب است، غذا را به درستی جذب می کنند. اما بیماران کرونی که روده باریک آن ها گرفتار است، امکان دارد دچار اختلالاتی در هضم شوند.
آن ها ممکن است غذای کافی بخورند ولی به اندازه کافی جذب نکنند. در واقع ۴٠% بیماران کرون کربوهیدرات ها را به خوبی جذب نمی کنند. آن ها ممکن است پرهوایی، نفخ و اسهال را در کنار کمبود مواد غذایی ضروری تجربه کنند. اختلال جذب چربی ها مشکل دیگری است که حداقل ٣/١بیماران کرون به آن مبتلا می شوند.
کسانی که ایلئوم آن ها درگیر بیماری است یا برداشته شده است بسته به وسعت آن در ریسک هستند. اگر فقط ٣٠ تا ۶٠سانتیمتر آخر ایلئوم دچار التهاب شده باشد، جذب همه مواد غذایی به جز ویتامین B12 عادی خواهد بود. اگر بیش تر از این مقدار از روده دچار التهاب باشد، جذب چربی ها هم مختل می شود. اگر قسمت بالای روده هم درگیر باشد، اختلال جذب بدتر هم می شود و احتمال کمبود بسیاری از مواد مغذی، مواد معدنی و خیلی از ویتامین‌ها وجود دارد.
١١. آیا لازم است ویتامین‌ها به صورت قرص تجویز شود، اگر لازم است کدام ویتامین‌ها هستند؟
این موضوع بسته به میزان و مکان بیماری دارد. همان طور که گفته شد ویتامین B12 در ایلئوم انتهایی جذب می شود. بنابراین کسانی که به علت کرون دچار التهاب این قسمت از روده هستند یا در اثر جراحی این بخش از روده آن ها برداشت شده است، نمی توانند ویتامین B را به صورت خوراکی از راه غذا یا دارو به اندازه کافی جذب کنند. برای جلوگیری از کمبود این ویتامین، که با اندازه‌گیری آن در خون مشخص می شود، باید تزریق ماهانه ویتامین B12 در داخل عضله صورت گیرد.
بیمارانی که سولفاسازین-Sulfasalazine، آساکول -Asacol- و پنتازا - Pentaza- مصرف می کنند معمولاً دچار کمبود اسیدفولیک می شوند. این بیماران باید قرص فولات دریافت کنند.
برای بیش تر بیمارانی که IBD دارند بهتر است، مولتی ویتامین به صورت مداوم مصرف کنند. اگر دچار سوءهضم هستند یا عمل جراحی روده شده‌اند، سایر ویتامین‌ها مثل ویتامین D نیز مورد نیاز است. ۶٨% بیماران کرون دچار کمبود ویتامین D هستند که شایع ترین نوع کمبود ویتامین در این بیماران محسوب می شود. ویتامین D برای سلامت استخوان و متابولیسم کلسیم ضروری است. این ویتامین برای کسانی که در نواحی با آفتاب کم زندگی می کنند یا بیماری آن ها فعال است، ضروری می باشد.
ویتامین‌های A، K، D، E محلول در چربی بوده و جذب آن ها سخت‌تر از سایر ویتامین‌هایی است که در آب محلول می باشند، لذا جذب آن ها در صورتی که به صورت شربت تجویز شوند، بهتر از قرص است.
١٢. آیا ماده معدنی خاصی توصیه می شود؟
اکثر بیماران IBD کمبود موادمعدنی ندارند، ولی فقرآهن در بیماران کولیت اولسروز و کرون دیده می شود. علت کم خونی، خونریزی و التهاب کولون است. تشخیص این بیماری بر اساس اندازه گیری آهن خون صورت می گیرد و با تجویز آهن خوراکی به صورت قرص یا شربت درمان می شود که به صورت معمول mg ٣٠٠ یک تا سه بار در روز - بسته به میزان کمبود و تحمل بیمار- تجویز می شود. آهن خوراکی رنگ مدفوع را سیاه رنگ می کند و این می تواند با خونریزی روده اشتباه شود.
کمبود پتاسیم و منیزیم هم ممکن است مشاهده شود. کمبود پتاسیم به علت اسهال و استفراغ یا در اثر مصرف پرونیزولون ایجاد می شود. پتاسیم به صورت قرص یا سایر اشکال در دسترس است. کمبود منیزیم که در اسهال مزمن، درگیری شدید روده باریک یا در کسانی که قسمت بزرگی از روده آن ها برداشته شده است ایجاد می شود و می تواند به صورت مصرف خوراکی اکسید منیزیم جبران شود.
مواد معدنی نادر -Trace Elements- موادی هستند که مقادیر بسیار کمی از آن ها جهت انجام برخی اعمال بیولوژیک بدن ضروری می باشند. کمبود این مواد در بیماران کرون خصوصاً آن هایی که قسمت بزرگی از روده آن ها درگیر است و تغذیه مناسبی ندارند مشاهده می شود.
کمبود کلسیم و بیماری های استخوان در IBD:
کمبود کلسیم - چه به صورت تنها چه همراه با کمبود ویتامین D- و بیماری های استخوان در IBD مشاهده می شود. بیماران IBD ممکن است کلسیم کافی در رژیم غذایی خود دریافت نکنند چرا که ممکن است لبنیات را به علت عدم تحمل به لاکتوز یا تصور اینکه نسبت به آن عدم تحمل دارند مصرف نکنند، یا به اندازه کافی Ca به صورت خوراکی مصرف کنند ولی به علت بیماری روده کوچک یا به علت این که قسمتی از روده کوچک آن ها در اثر جراحی برداشته شده است به اندازه کافی آن را جذب نکنند. در ضمن برخی از داروهایی که در IBD مصرف می شوند ممکن است برای استخوان مضر باشند.
پردنیزولون یا سایر استروئیدها باعث می شوند که تشکیل استخوان جدید به تأخیر بیفتد یا اینکه باعث تسریع تخریب استخوان کهنه می شوند. همچنین این داروها با جذب Ca تداخل دارند. به علاوه خود بیماری کرون به نظر می رسد که باعث نازک شدن استخوان و استئوپروز می شود. بنابراین بررسی میزان استحکام استخوان -Bone Densitometry- برای کسانی که در معرض خطر هستند توصیه می شود.
اگر نمی شود داروی پرونیزولون را قطع کرد باید دُز مصرف آن را کم کرد یا آن را به صورت متناوب مصرف کرد تا این عوارض کاهش یابد. لذا بیماران باید کلسیم مورد نیاز خود را از طریق مواد خوراکی به صورت روزانه دریافت کنند یا به صورت مکمل برای آن ها تجویز شود.
تحقیقات در زمینه این که آیا داروهایی که جهت پوکی استخوان به علل دیگر مثلاً یائسگی استفاده می شوند، می تواند در حل این مشکل در بیماران IBD هم مفید باشد ادامه دارد.
این داروها شامل بی فسفات ها مثل فوزاماکس -Fosamax، کلسی تونین و فلوراید می باشد.
١٣. حمایت تغذیه‌ای -Nutritional support- چیست؟
از آنجا که IBD خصوصاً کرون در اثر حمایت تغذیه‌ای می تواند بهبود یابد ممکن است ضروری باشد تا مایعات حاوی مواد مغذی به صورت مستقیم به داخل معده آن ها وارد شود. این نوع تغذیه، تغذیه روده ای -Entral Nutrition- نام دارد.
این روش تغذیه معمولاً از طریق یک لوله که از بینی به سمت معده هدایت می شود صورت می گیرد. این نوع تغذیه می تواند از طریق گاستروستومی نیز صورت گیرد. گاستروستومی یک عمل جراحی است که در آن راهی از معده به سطح شکم باز می شود و لوله تغذیه‌ای از طریق این راه وارد معده می شود.
برخی بیماران این روش را ترجیح می دهند چون گذراندن لوله از بینی باعث ناراحتی آن ها می شود.
تغذیه کامل وریدی TPN-Total parentral nutrition- از طریق کاتتری در داخل یک رگ بزرگ معمولاً در قفسه سینه، صورت می گیرد. چون در این روش غذا دیگر وارد روده نمی شود، باعث می شود روده ها استراحت کنند ولی عوارض و هزینه بیش تری در پی دارد.
١۴. تغییرات رژیم غذایی جهت جلوگیری از عود بیماری لازم است؟
به علل ناشناخته انواع خاصی از فیبرهای غذایی باعث جلوگیری از عود بیماری می شوند ولی مطالعات بیش تر در این زمینه مورد نیاز است.
١۵. چه مطالب جدیدی در مورد تغذیه بیماران مبتلا به IBD وجود دارد؟
• روغن ماهی و دانه‌های گیاهی - در رژیم غذایی یا به صورت مکمل- جهت کمک به کاهش التهاب روده مورد استفاده قرار گرفته است.
• کربوهیدرات های پیچیده که توسط روده کوچک هضم نمی شوند مثل Psyllium stimulate، باکتری های کولون را تحریک می کند تا اسیدهای چرب با زنجیره کوتاه تولید کنند. این اسیدهای چرب به مخاط کولون کمک می کنند تا خودش را ترمیم کند.
• L-گلوتامات ممکن است کمک کند تا برخی ضایعات اولیه روده کوچک در مراحل اولیه ترمیم شود. چون این ماده جداره روده باریک را تغذیه می کند.
• پروبیوتیک ها می توانند به عنوان یک کمک کننده در درمان استفاده شوند؛ پروبیوتیک‌ها باکتری های خوبی هستند که می توانند تعادل را بین باکتری های مختلف که در حالت طبیعی در روده هر کسی زندگی می کنند، برقرار کند.
لاکتوباسیلوس‌ها و ماست می توانند جهت کمک به بهبود روده مفید باشند.
• جلوگیری از بدخیمی ها به کمک سلینوم و کلسیم، اسید فولیک و داروهای حاوی 5-ASA موضوع جدیدی است و مطالب زیادی در این زمینه اخیراً به چاپ رسیده است.
به طور خلاصه با وجود اینکه موادغذایی نقشی در بوجود آمدن IBD ندارد، ولی یک رژیم غذایی مناسب که حاوی موادمعدنی فراوان باشد، می تواند باعث زندگی سالم‌تر گردد.
منبع: http://bmarz.persianblog.ir/post/191
کولیت‌اولسروز یکی از دو بیماری است که تحت عنوان بیماری های التهابی روده -Inflammatory Bowel Diseases- یا به اختصار IBD شناخته می شوند.
در کولیت‌اولسروز سیستم ایمنی بدن دچار اشتباه شده، جدار داخلی روده بزرگ را مورد حمله قرار می دهد و باعث ایجاد التهاب، زخم، خونریزی و اسهال می شود. بیماری معمولاً رکتوم -Rectum- و قسمت انتهایی کولون را درگیر می کند ولی می تواند تمام کولون-Colon- را هم تحت تأثیر قرار دهد.
به علل ناشناخته این بیماری در کشورهای پیشرفته مثل آمریکای شمالی، انگلستان و اسکاندیناوی شایع تر از کشورهای در حال توسعه می باشد. کولیت‌اولسروز مردان و زنان را به یک اندازه مبتلا می کند و شایع ترین سن ابتلا بین ١۵ تا ٣٠ سالگی است.
اگرچه کولیت اولسروز یک بیماری مزمن است که درمان قطعی ندارد، معمولاً با مصرف طولانی دارو و نظارت دقیق بر عوارض به خوبی کنترل می شود و بیش تر بیماران زندگی عادی و پرباری دارند.
- علل
با وجود پژوهش های بسیاری که انجام شده، علت این بیماری هنوز به خوبی شناخته نشده است. به نظر می رسد دو عامل در ایجاد این بیماری مؤثر باشند:
• زمینه ژنتیک
• عوامل محیطی
این دو عامل در نهایت باعث می شوند که سیستم ایمنی بدن دچار اشتباه شده و دیواره روده بزرگ -کولون- را مورد حمله قرار دهد.
ژنتیک
کولیت‌اولسروز ممکن است در اعضای خانواده مبتلایان تکرار شود و این موضوع دلالت به دخالت عوامل ژنتیکی در بروز این بیماری دارد. در 10 تا 25% بیماران دچار کولیت اولسروز، یکی از بستگان درجه اول مثل والدین یا خواهر و برادر دچار بیماری التهابی روده می باشد.
محیط
در حال حاضر دانشمندان بر این باورند که عوامل محیطی زیادی از جمله عفونت‌ها می توانند باعث ایجاد بیماری در افراد دارای زمینه ژنتیکی شوند؛ ولی در حال حاضر هیچ علت مشخصی به عنوان عامل اصلی شناخته نشده است. از آنجا که حیوانات مستعد ابتلا به این بیماری در صورت پرورش در محیط های عاری از میکروب به آن مبتلا نمی شوند، باکتری هایی که به صورت معمول در روده همه انسان ها زندگی می کنند، می توانند نقش مهمی در ایجاد کولیت اولسروز داشته باشند.
- مشکلات تغذیه‌ایبیماران مبتلا به حالات شدید کولیت اولسروز معمولاً دچار کاهش وزن و کمبودهای تغذیه‌ای می شوند. پرهیز غذایی تنها باید در مورد غذاهایی صورت گیرد که علائم بیماری را واضحاً تشدید می کند. کسانی که به هر دلیل، تغذیه خود را محدود می کنند باید مولتی ویتامین به صورت روزانه دریافت کنند. تغییرات خاص در رژیم غذایی می تواند برخی از علائم را بهبود بخشد.
ویتامین‌ها و داروها
بهتر است بیماران مبتلا به کولیت‌اولسروز به صورت روزانه مولتی ویتامین مصرف کنند.
بیمارانی که سولفاسالازین مصرف می کنند باید اسیدفولیک را به صورت مکمل دریافت کنند. از آنجا که اسیدفولیک از ایجاد بدخیمی های کولون جلوگیری می کند، در کسانی که مزالامین -Mesalamine- دریافت می کنند هم می تواند مفید باشد.
تغذیه با لوله معده enteral feeding
تغذیه وریدی parenteral feeding
تغذیه با لوله معده و تغذیه داخل وریدی گاهی جهت درمان طولانی مدت کولیت اولسروز مورد استفاده قرار می گیرد. این نوع روش های تغذیه ممکن است به طور موقت جهت بهبود وضعیت تغذیه بیمارانی که شدیداً بیمار هستند و نمی توانند برای بیش از یک هفته از راه دهان غذا بخورند استفاده شوند.
تغذیه با لوله معده به کمک لوله ای که از طریق بینی وارد معده می شود و مواد مغذی بنیادی از آن مستقیماً وارد معده و سپس روده کوچک می شود، صورت می گیرد. تغذیه داخل وریدی معمولاً از طریق یک کاتتر وریدی انجام می شود که مواد مغذی را که به صورت سرم و استریل در آمده است را مستقیماً به جریان خون می ریزد.
- سؤالات متداول و مهم
از آنجایی که بیماری های التهابی روده، بیماری دستگاه گوارش هستند، طبیعی است که بیماران سؤالات زیادی در مورد تغذیه و رژیم غذایی داشته باشند. هیچ شاهدی دال بر این که ماده ای در رژیم غذایی باعث ایجاد این بیماری بشود وجود ندارد، اما بیماران IBD ممکن است با مصرف برخی از موادغذایی علائمشان بدتر شود، لذا محدود کردن این مواد باعث کاهش علائم و با بهتر شدن بیماری می شود.
١. بیماری های التهابی روده - بیماری کولیت اولسروز و کرون- چه تداخلی با روند هضم غذا دارد؟
برای اینکه بدانیم رژیم غذایی چگونه روی بیماران IBD تأثیر می گذارد، بهتر است خلاصه‌ای از اینکه چگونه بدن ما غذا را هضم می کند بدانیم.
کار اصلی دستگاه گوارش در روده باریک صورت می گیرد. در روده باریک شیره‌های گوارشی از کبد و پانکراس با غذا مخلوط می شود و این روند مخلوط شدن توسط حرکات دودی روده نیز تقویت می گردد. بعد از این که غذا هضم شد و به ملکول‌های کوچک تبدیل گردید، جذب مخاط روده باریک می شود و وارد خون می گردد. غذای باقیمانده و ترشحاتی که جذب روده باریک نشده‌اند به صورت مایع وارد روده بزرگ می شوند. روده بزرگ بیش تر مایعاتی را که به غذا اضافه شده مجدداً جذب می کند، که نوعی نگهداری آب یا مکانیسم بازیافت محسوب می شود. مواد زائد طی روند اجابت مزاج از بدن دفع می شود.
وقتی روده باریک دچار التهاب می شود، شبیه به حالتی که در بیماری التهابی روده اتفاق می افتد، دیگر نمی تواند به طور کامل هضم و جذب مواد غذایی را انجام دهد و این مواد غذایی به همراه نمک‌های صفراوی جذب نشده، می تواند در مقادیر متفاوت - بسته به میزانی از روده که در اثر التهاب آسیب دیده است- وارد روده بزرگ شود. این مسئله یکی از دلایلی است که باعث ایجاد سوءتغذیه در این بیماران می گردد.
این بیماران دچار بی اشتهایی هم هستند. در ضمن غذاهایی که به طور کامل هضم نشده‌اند - حتی اگر خود روده بزرگ در اثر بیماری آسیب ندیده باشد- وارد آن شده و باعث تداخل در روند جذب آب می گردند. در کولیت اولسروز فقط کولون دچار التهاب می شود و روده کوچک کار خود را به صورت عادی انجام می دهد. ولی چون کولون آب را به خوبی بازجذب نمی کند موجب اسهال می گردد.
٢. آیا IBD بر اثر حساسیت غذایی ایجاد می شود؟
نه. بیماران مبتلا به IBD ممکن است مانند سایر افراد جامعه به غذاهای خاصی حساسیت داشته باشند ولی ابتلا به IBD ارتباطی با حساسیت غذایی ندارد. بسیاری از افراد عدم تحمل به غذاهای خاصی دارند ولی این به معنای حساسیت به آن غذاها نیست، مثلاً عدم تحمل لاکتوز. برخی از افراد بعد از مصرف قند لاکتوز که در لبنیات وجود دارد دچار اسهال، دل‌پیچه و نفخ شکم می شوند. عدم تحمل لاکتوز یک مشکل شایع در جمعیت عادی است و لذا در بیماران مبتلا به کولیت‌اولسروز هم بسیار شایع است. علائم این بیماران در صورت محدود کردن لبنیات در رژیم غذایی کاهش می یابد، ولی کمبود دریافت لبنیات ممکن است باعث کاهش دریافت کلسیم گردد. در صورت محدود کردن لبنیات در رژیم غذایی کلسیم باید به صورت مکمل به بیمار داده شود. (اگر با مصرف لبنیات علائمش بدتر می شود، یا با حذف لبنیات حالش بهتر می شه، لبنیات رو حذف کن ومکمل کلسیم را توصیه کن)
٣. آیا غذاهای خاص التهاب روده را بدتر می کند؟
نه. اگر چه برخی از غذاها علائم بیماری را تشدید می کنند، ولی شاهدی دال بر این که التهاب روده را افزایش دهند وجود ندارد. واضح است که هر غذای آلوده‌ای که باعث مسمومیت غذایی یا عفونت روده ای شود می تواند علائم IBD را تشدید کند.
۴. آیا رژیم غذایی خاصی برای بیماران IBD وجود دارد؟
هیچ رژیم غذایی یا برنامه خوراکی که بتوان به همه بیماران IBD توصیه کرد وجود ندارد. توصیه‌های غذایی باید مربوط به هر شخص باشد. این رژیم برای هر فرد بسته به نوع بیماری که دارد و قسمتی از روده که درگیر شده است باید تعیین گردد. به علاوه این بیماری ثابت نیست و ممکن است در طول زمان تغییر کند، لذا تغذیه بیمار نیز تحت تأثیر این تغییرات قرار می گیرد. نکته کلیدی آن است بیماران باید یک رژیم سالم و متعادل داشته باشند. عادات تغذیه‌ای سالم البته برای هر فردی لازم است و خصوصاً برای بیماران IBD ضروری است.
۵. از چه غذاهایی باید پرهیز کرد؟
قوانین یا توصیه‌هایی که شامل همه بیماران باشد، وجود ندارد.
اگر غذای خاصی وجود دارد که باعث تشدید مشکلات گوارش می شود، سعی کنید از آن دوری نمایید. بهتر است آن غذای خاص به مدت چند هفته از رژیم غذایی حذف شده و علائم کنترل گردد، در صورتی که علائم بهتر شد و با شروع مجدد آن ماده غذایی مجدداً تشدید پیدا کرد، این موضوع می تواند نشان دهنده عدم تحمل نسبت به آن ماده خاص باشد و بهتر است مصرف آن را در رژیم غذایی محدود نمود.
در واقع رژیم غذایی مناسب تنها این نیست که تعدادی از غذاها را مصرف نکنید، بلکه باید مواد غذایی مورد نیاز بدن خود را نیز تأمین کنید. با بررسی برنامه غذایی بیمار، یک متخصص تغذیه می تواند متوجه شود که آیا این رژیم غذایی نیازهای او را بسته به سن، جنس و جثه تأمین می کند یا نه، و اگر تأمین نمی کند رژیم بیمار را به گونه‌ای تغییر دهد که مواد مغذی مورد نیازش را تأمین کند. این کار می تواند از طرق مختلف مثل افزایش حجم غذا، تغییر محتوی غذایی یا اضافه کردن مکمل های غذایی صورت گیرد.
در حقیقت حجم بالای غذا نیست که رژیم مناسب را تعیین می کند، رژیم غذایی روزانه باید شامل مقادیر کافی از کالری، پروتئین و مواد مغذی باشد. یک رژیم متعادل باید شامل مواد غذایی از همه گروه‌های غذایی باشد.
۶. آیا بیماران IBD باید نکته خاصی را در مورد دریافت مایعات رعایت کنند؟
بله. در صورت اسهال مزمن همیشه احتمال کم آبی وجود دارد. اگر در هنگام اسهال مایعات کافی به بدن نرسد، ممکن است عملکرد کلیه ها مختل گردد. به همین علت بیماران IBD و سایر بیماری هایی که اسهال مزمن ایجاد می کنند بیش تر دچار سنگ کلیه می شوند. به علاوه از دست دادن نمک بدن باعث احساس حالت ضعف می شود. به همین علت بیماران دچار IBD باید خصوصاً در هوای گرم که مقدار زیادی مایع و نمک به صورت عرق از پوست دفع می شود مقادیر فراوانی مایع مصرف کنند. سعی کنید مایعات را آرام آرام بنوشید تا همراه آن هوا وارد شکم شما نگردید و دچار نفخ و ناراحتی نشوید. ٧. آیا تغذیه در بیماران IBD نقش مهمی دارد؟
بله، همین طور است. بیماران IBD خصوصاً آن هایی که کرون دارند و روده کوچک آن ها درگیر است به علل متعددی مستعد به سوءتعذیه هستند؛ کمبود اشتها که خود در اثر تهوع، درد شکم و تغییر مزه غذا ایجاد می شود.
بیماری های مزمن نیاز بدن را به کالری و انرژی افزایش می دهند. خصوصاً این حالت در مواقع تشدید بیماری صادق است.
IBD خصوصاً کرون معمولاً باعث سوءهضم و سوءجذب پروتئین، چربی، کربوهیدرات، آب و تعداد زیادی از ویتامین‌ها و مواد معدنی می شود. بنابراین خیلی از موادی را که شخص می خورد ممکن است به خوبی جذب بدن نشود. تغذیه مناسب یکی از راه هایی است که بدن بتواند سلامت خود را حفظ کند. بنابراین هر تلاشی باید صورت گیرد تا بدن دچار سوءتغذیه نشود.
تغذیه مناسب یکی از کلیدهای اصلی کنترل IBD به دلائل متعدد است:
• داروها اثر بهتری در افرادی که از لحاظ تغذیه در وضعیت مناسبی هستند، دارند.
• وقتی پروتئین‌ها و سایر مواد مغذی در IBD از دست می رود، بنابراین باید غذای بیش تری جهت جبران به بیمار برسد و تأمین این هدف در زمانی که بیماری تشدید می شود بسیار مشکل است.
• کمبود پروتئین، کالری و سایر مواد مغذی ممکن است موجب تأخیر رشد در بچه‌ها و نوجوانان شود.
• از دست رفتن وزن در زنان و دختران می تواند باعث اختلالات هورمونی و در نتیجه اختلال سیکل‌های قاعدگی و حتی قطع موقت قاعدگی گردد.
نکته مهم: کسانی که بیماری قبل از بلوغ در آن ها ایجاد شده است، ممکن است دچار تأخیر در رشد شوند. اگر دریافت مواد غذایی مناسب نباشد، این تأخیر رشد بیش تر خواهد شد.
بنابراین عادات غذایی مناسب و دریافت کالری کافی بسیار مهّم است. کنترل بیماری با داروها و ندرتاً جراحی در کسانی که تغذیه مناسبی دارند بسیار مؤثرتر است.
٨. بهترین کار برای جلوگیری از دل پیچه و دل درد بعد از غذا چیست؟
در دوره‌های عود بیماری خوردن غذا می تواند موجب دل درد و دل پیچه شود، رعایت اصول زیر می تواند باعث کاهش این حالت شود:
- غذا را در اندازه‌های کم و در وعده‌های بیش تر مصرف کرد؛ به عنوان مثال به جای ٣ وعده غذا ۶ وعده غذا در روز با حجم کم تر استفاده نمود.
- غذاهای چرب و سرخ کرده را در رژیم غذایی کم تر استفاده کرد؛ کره، مارگارین، خامه و سس. در صورتی که جذب چربی ناکامل باشد، ممکن است باعث تولید گاز و اسهال شوند.
این علائم معمولاً در کسانی که قسمت های زیادی از روده کوچک آن ها درگیر است، ایجاد می شود.
- اگر بیمار عدم تحمل به لاکتوز - قند موجود در شیر- دارد، باید از شیر و فرآورده‌های آن کم تر استفاده کند. برخی از مردم علاوه بر اینکه IBD دارند، نمی توانند به صورت مناسب لاکتوز را هضم کنند. علت آن است که سطح داخلی روده کوچک آن ها فاقد یک آنزیم لاکتاز است. هضم نامناسب لاکتوز موجب درد شکم، دل پیچه، نفخ و اسهال می گردد. از آنجا که علائم کمبود لاکتوز شبیه به علائم IBD است، افتراق این دو از هم بر اساس علائم مشکل است و یک تست ساده عدم تحمل شیر می تواند این مطلب را مشخص کند. اگر شکی وجود داشت باید مصرف شیر محدود گردد. مکمل‌های لاکتاز می تواند به بسیاری از لبنیات اضافه شود تا از بروز علائم جلوگیری گردد. به هر حال بهتر است که حتماً مقداری از لبنیات را شخص استفاده کند، چون این مواد غنی از مواد مغذی خصوصاً کلسیم و پروتئین هستند - اگر فردی کمبود لاکتاز دارد می تواند از قرص‌های لاکتاز قبل از مصرف غذاهای لبنی استفاده کند.
- ٣/٢ کسانی که کرون و درگیری روده باریک دارند دچار تنگی در قسمت انتهایی روده باریک یا ایلئوم-Ileum- می‌باشند. در این بیماران غذای کم فیبر با باقیمانده کم و مایعات می تواند در کاهش علائم و درد شکم کمک کننده باشد.
مصرف مواد غذایی پرفیبر مثل فندق، تخمه، ذرت و سبزیجات را محدود کنید. اگر روده در اثر بیماری باریک شده باشد، این مواد می تواند باعث دل پیچه شود. موادغذایی پرفیبر به طور کامل در روده باریک هضم نمی شوند و در صورت ورود به روده بزرگ باعث تحریک و انقباض آن شده و اسهال ایجاد می کنند، لذا غذاهای کم فیبر توصیه می شود.
این رژیم‌ها معمولاً موقتی هستند و تا زمانی که تنگی روده به دارو جواب دهد یا تنگی با جراحی برداشته شود ادامه می یابند.
شما باید محدودیت زیادی در رژیم‌های غذایی خود ایجاد نکنید چون محدودیت زیاد می تواند تعادل در دریافت مواد غذایی را دچار مشکل کند.
- بیمارانی که دچار اسهال و دل‌پیچه هستند در صورتی که مصرف میوه، سبزی ، کافئین - موجود در قهوه و برخی نوشیدنی های گازدار- نوشیدنی های شیرین و سوربیتول - یک نوع قند مصنوعی که در آبنبات‌ها و آدامس‌های بدون قند بکار می رود- را کاهش دهند، علائم آن ها کاهش می یابد.
با وجود همه این تدابیر برخی از بیماران باز هم ممکن است دچار دل درد و دل پیچه بعد از غذا باشند. در این موارد داروها می توانند کمک کنند. به عنوان مثال پردنیزولون و سایر کورتیکو استروئیدها می توانند به علت کاهش التهاب روده باعث شوند که عضو، عمل خود را بهتر انجام دهد. مصرف قرص‌های ضد اسپاسم - انقباض- و ضد اسهال، ١۵ تا ٢٠ دقیقه قبل از غذا هم می تواند باعث کاهش علائم و بهبود تغذیه گردد. این داروها خصوصاً در زمانی که بیماری خفیف است، مفید می باشند ولی در موارد شدید باید از مصرف آن ها خودداری کرد.
٩. آیا جایی برای مصرف غذاهای آماده یا تنقلات در بیماران IBD وجود دارد؟
بچه‌های دچار IBD مشکلات خاصی دارند و تغذیه مناسب از اهمیت بالایی در آن ها برخوردار است. والدین گاهی اوقات فکر می کنند که غذاهای آماده نقشی در تغذیه سالم ندارد، در صورتی که این عقیده می تواند درست نباشد. بعضی از غذاهای آماده حاوی مواد مغذی و کالری فراوان هستند. به عنوان مثال پیتزا دارای پنیر فراوان است که کلسیم، ویتامین D و پروتیئن فراوان دارد، سس گوجه فرنگی حاوی ویتامین‌های A و C است و خمیر آن غنی از ویتامین B می باشد. این موضوع شامل سایر غذاهای آماده مثل همبرگر یا چیزبرگر هم می شود، اگر چه همه این غذاها دارای چربی و نمک بیش از حد معمول هستند. ژله‌های محتوی شیر و بستنی منبع خوبی از کلسیم، پروتئین و کالری هستند.
١٠. آیا بیماران دچار IBD غذا را به حالت عادی جذب می کنند؟
گاهی اوقات بله. کسانی که تنها روده بزرگ آن ها دچار التهاب است، غذا را به درستی جذب می کنند. اما بیماران کرونی که روده باریک آن ها گرفتار است، امکان دارد دچار اختلالاتی در هضم شوند.
آن ها ممکن است غذای کافی بخورند ولی به اندازه کافی جذب نکنند. در واقع ۴٠% بیماران کرون کربوهیدرات ها را به خوبی جذب نمی کنند. آن ها ممکن است پرهوایی، نفخ و اسهال را در کنار کمبود مواد غذایی ضروری تجربه کنند. اختلال جذب چربی ها مشکل دیگری است که حداقل ٣/١بیماران کرون به آن مبتلا می شوند.
کسانی که ایلئوم آن ها درگیر بیماری است یا برداشته شده است بسته به وسعت آن در ریسک هستند. اگر فقط ٣٠ تا ۶٠سانتیمتر آخر ایلئوم دچار التهاب شده باشد، جذب همه مواد غذایی به جز ویتامین B12 عادی خواهد بود. اگر بیش تر از این مقدار از روده دچار التهاب باشد، جذب چربی ها هم مختل می شود. اگر قسمت بالای روده هم درگیر باشد، اختلال جذب بدتر هم می شود و احتمال کمبود بسیاری از مواد مغذی، مواد معدنی و خیلی از ویتامین‌ها وجود دارد.
١١. آیا لازم است ویتامین‌ها به صورت قرص تجویز شود، اگر لازم است کدام ویتامین‌ها هستند؟
این موضوع بسته به میزان و مکان بیماری دارد. همان طور که گفته شد ویتامین B12 در ایلئوم انتهایی جذب می شود. بنابراین کسانی که به علت کرون دچار التهاب این قسمت از روده هستند یا در اثر جراحی این بخش از روده آن ها برداشت شده است، نمی توانند ویتامین B را به صورت خوراکی از راه غذا یا دارو به اندازه کافی جذب کنند. برای جلوگیری از کمبود این ویتامین، که با اندازه‌گیری آن در خون مشخص می شود، باید تزریق ماهانه ویتامین B12 در داخل عضله صورت گیرد.
بیمارانی که سولفاسازین-Sulfasalazine، آساکول -Asacol- و پنتازا - Pentaza- مصرف می کنند معمولاً دچار کمبود اسیدفولیک می شوند. این بیماران باید قرص فولات دریافت کنند.
برای بیش تر بیمارانی که IBD دارند بهتر است، مولتی ویتامین به صورت مداوم مصرف کنند. اگر دچار سوءهضم هستند یا عمل جراحی روده شده‌اند، سایر ویتامین‌ها مثل ویتامین D نیز مورد نیاز است. ۶٨% بیماران کرون دچار کمبود ویتامین D هستند که شایع ترین نوع کمبود ویتامین در این بیماران محسوب می شود. ویتامین D برای سلامت استخوان و متابولیسم کلسیم ضروری است. این ویتامین برای کسانی که در نواحی با آفتاب کم زندگی می کنند یا بیماری آن ها فعال است، ضروری می باشد.
ویتامین‌های A، K، D، E محلول در چربی بوده و جذب آن ها سخت‌تر از سایر ویتامین‌هایی است که در آب محلول می باشند، لذا جذب آن ها در صورتی که به صورت شربت تجویز شوند، بهتر از قرص است.
١٢. آیا ماده معدنی خاصی توصیه می شود؟
اکثر بیماران IBD کمبود موادمعدنی ندارند، ولی فقرآهن در بیماران کولیت اولسروز و کرون دیده می شود. علت کم خونی، خونریزی و التهاب کولون است. تشخیص این بیماری بر اساس اندازه گیری آهن خون صورت می گیرد و با تجویز آهن خوراکی به صورت قرص یا شربت درمان می شود که به صورت معمول mg ٣٠٠ یک تا سه بار در روز - بسته به میزان کمبود و تحمل بیمار- تجویز می شود. آهن خوراکی رنگ مدفوع را سیاه رنگ می کند و این می تواند با خونریزی روده اشتباه شود.
کمبود پتاسیم و منیزیم هم ممکن است مشاهده شود. کمبود پتاسیم به علت اسهال و استفراغ یا در اثر مصرف پرونیزولون ایجاد می شود. پتاسیم به صورت قرص یا سایر اشکال در دسترس است. کمبود منیزیم که در اسهال مزمن، درگیری شدید روده باریک یا در کسانی که قسمت بزرگی از روده آن ها برداشته شده است ایجاد می شود و می تواند به صورت مصرف خوراکی اکسید منیزیم جبران شود.
مواد معدنی نادر -Trace Elements- موادی هستند که مقادیر بسیار کمی از آن ها جهت انجام برخی اعمال بیولوژیک بدن ضروری می باشند. کمبود این مواد در بیماران کرون خصوصاً آن هایی که قسمت بزرگی از روده آن ها درگیر است و تغذیه مناسبی ندارند مشاهده می شود.
کمبود کلسیم و بیماری های استخوان در IBD:
کمبود کلسیم - چه به صورت تنها چه همراه با کمبود ویتامین D- و بیماری های استخوان در IBD مشاهده می شود. بیماران IBD ممکن است کلسیم کافی در رژیم غذایی خود دریافت نکنند چرا که ممکن است لبنیات را به علت عدم تحمل به لاکتوز یا تصور اینکه نسبت به آن عدم تحمل دارند مصرف نکنند، یا به اندازه کافی Ca به صورت خوراکی مصرف کنند ولی به علت بیماری روده کوچک یا به علت این که قسمتی از روده کوچک آن ها در اثر جراحی برداشته شده است به اندازه کافی آن را جذب نکنند. در ضمن برخی از داروهایی که در IBD مصرف می شوند ممکن است برای استخوان مضر باشند.
پردنیزولون یا سایر استروئیدها باعث می شوند که تشکیل استخوان جدید به تأخیر بیفتد یا اینکه باعث تسریع تخریب استخوان کهنه می شوند. همچنین این داروها با جذب Ca تداخل دارند. به علاوه خود بیماری کرون به نظر می رسد که باعث نازک شدن استخوان و استئوپروز می شود. بنابراین بررسی میزان استحکام استخوان -Bone Densitometry- برای کسانی که در معرض خطر هستند توصیه می شود.
اگر نمی شود داروی پرونیزولون را قطع کرد باید دُز مصرف آن را کم کرد یا آن را به صورت متناوب مصرف کرد تا این عوارض کاهش یابد. لذا بیماران باید کلسیم مورد نیاز خود را از طریق مواد خوراکی به صورت روزانه دریافت کنند یا به صورت مکمل برای آن ها تجویز شود.
تحقیقات در زمینه این که آیا داروهایی که جهت پوکی استخوان به علل دیگر مثلاً یائسگی استفاده می شوند، می تواند در حل این مشکل در بیماران IBD هم مفید باشد ادامه دارد.
این داروها شامل بی فسفات ها مثل فوزاماکس -Fosamax، کلسی تونین و فلوراید می باشد.
١٣. حمایت تغذیه‌ای -Nutritional support- چیست؟
از آنجا که IBD خصوصاً کرون در اثر حمایت تغذیه‌ای می تواند بهبود یابد ممکن است ضروری باشد تا مایعات حاوی مواد مغذی به صورت مستقیم به داخل معده آن ها وارد شود. این نوع تغذیه، تغذیه روده ای -Entral Nutrition- نام دارد.
این روش تغذیه معمولاً از طریق یک لوله که از بینی به سمت معده هدایت می شود صورت می گیرد. این نوع تغذیه می تواند از طریق گاستروستومی نیز صورت گیرد. گاستروستومی یک عمل جراحی است که در آن راهی از معده به سطح شکم باز می شود و لوله تغذیه‌ای از طریق این راه وارد معده می شود.
برخی بیماران این روش را ترجیح می دهند چون گذراندن لوله از بینی باعث ناراحتی آن ها می شود.
تغذیه کامل وریدی TPN-Total parentral nutrition- از طریق کاتتری در داخل یک رگ بزرگ معمولاً در قفسه سینه، صورت می گیرد. چون در این روش غذا دیگر وارد روده نمی شود، باعث می شود روده ها استراحت کنند ولی عوارض و هزینه بیش تری در پی دارد.
١۴. تغییرات رژیم غذایی جهت جلوگیری از عود بیماری لازم است؟
به علل ناشناخته انواع خاصی از فیبرهای غذایی باعث جلوگیری از عود بیماری می شوند ولی مطالعات بیش تر در این زمینه مورد نیاز است.
١۵. چه مطالب جدیدی در مورد تغذیه بیماران مبتلا به IBD وجود دارد؟
• روغن ماهی و دانه‌های گیاهی - در رژیم غذایی یا به صورت مکمل- جهت کمک به کاهش التهاب روده مورد استفاده قرار گرفته است.
• کربوهیدرات های پیچیده که توسط روده کوچک هضم نمی شوند مثل Psyllium stimulate، باکتری های کولون را تحریک می کند تا اسیدهای چرب با زنجیره کوتاه تولید کنند. این اسیدهای چرب به مخاط کولون کمک می کنند تا خودش را ترمیم کند.
• L-گلوتامات ممکن است کمک کند تا برخی ضایعات اولیه روده کوچک در مراحل اولیه ترمیم شود. چون این ماده جداره روده باریک را تغذیه می کند.
• پروبیوتیک ها می توانند به عنوان یک کمک کننده در درمان استفاده شوند؛ پروبیوتیک‌ها باکتری های خوبی هستند که می توانند تعادل را بین باکتری های مختلف که در حالت طبیعی در روده هر کسی زندگی می کنند، برقرار کند.
لاکتوباسیلوس‌ها و ماست می توانند جهت کمک به بهبود روده مفید باشند.
• جلوگیری از بدخیمی ها به کمک سلینوم و کلسیم، اسید فولیک و داروهای حاوی 5-ASA موضوع جدیدی است و مطالب زیادی در این زمینه اخیراً به چاپ رسیده است.
به طور خلاصه با وجود اینکه موادغذایی نقشی در بوجود آمدن IBD ندارد، ولی یک رژیم غذایی مناسب که حاوی موادمعدنی فراوان باشد، می تواند باعث زندگی سالم‌تر گردد.
منبع: http://bmarz.persianblog.ir/post/191
Casinos Near Mohegan Sun in Wilkes Barre, PA - MapYRO
پاسخحذفCasinos 아산 출장샵 Near Mohegan Sun · Casino - 군포 출장안마 Mohegan 평택 출장샵 Sun Arena. 1 Mohegan Sun 광명 출장샵 Boulevard Uncasville, 청주 출장샵 CT 06382. (860) 739-6000 · Visit Website.