سندرم ژيلبرت
سندرم ژيلبرت چیست؟
سندرم ژيلبرت اختلالي شايع بوده كه حدود ۷٪ جمعيت را مبتلا ميسازد . و تمايل چشمگيري به جنس مذكر دارد. كه به صورت افزايش بيلي روبين (غيركنژوگه ) خفيف ظاهر میشود و بصورت زردي (بويژه در چشم ها )خود را نشان مي دهد. علت ان جهش در ژن ناحيه پروموتر یو . دی . پی گلوكورونيل ترانسفراز است. "بیلیروبین" ماده‌ای است كه از شكسته شدن گلبولهای قرمز تولید میشود . اين سندرم كاملا خوش خيم است و انزيمهاي كبدي طبيعي هستند. بیماری ژیلبرت بصورت اتوزوم غالب منتقل میشود.
علت سندرم ژيلبرت چیست؟
بیلی روبین یکی از پیگمانت های صفراوی است که از تجزیه هموگلوبین حاصل میشود. گلبولهای قرمز پس از طی عمر خود در طحال توسط ماکروفاژهای طحالی تخریب میشوند. هموگلوبین موجود در گلبولهای قرمز پس از تخریب اریتروسیتها آزاد شده و تجزیه به یک هم و اسید آمینه میشود. حلقه هم نیز تجزیه شده و تبدیل به یک مولکول بیلی وردین و یک مولکول CO میشود. بیلی وردین تجزیه شده نیز توسط آنزیم بیلی وردین ردوکتاز تبدیل به بیلی روبین میشود. این بیلیروبین بیلی روبین غیر کنژوگه بوده که در آب نامحلول میباشد. بیلی روبین غیر کنژوگه در خون به آلبومین که اصلی ترین ناقل در خون میباشد متصل شده و توسط آن به سمت کبد انتقال میابد. قبل از ورود به کبد بیلی روبین از آلبومین جدا شده و وارد سلولهای کبدی میگردد. در داخل سلولهای کبدی نیز به 2 پروتئین Y , Z متصل شده و در داخل سلولهای کبدی انتقال میابد تا در نهایت از این 2 پروتئین نیز جدا شده و توسط آنزیم مسئول گلوکورونیداسیون با 2 مولکول اسید گلوکورونیک پیوند برقرار کرده و تبدیل به بیلی روبین کنژوگه میشود. بیلی روبین کنژوگه محلول در آب بوده و در حالت سلامت به مقدار بسیار ناچیز( حدود 2/0 ) در خون وجود دارد. بیلی روبین بعد از کنژوگاسیون وارد صفرا شده و از آنجا وارد روده کوچک میشود. قسمتی از بیلیروبین کنژوگه تحت اثرز آنزیم گلوکورونیداز به حالت غیر کنژوگه و در نهایت تحت اثر تغییرات بیشتر به اوروبیلینوژن تبدیل میشود. قسمتی از آن بازجذب شده و به صورت اوروبیلین از طریق ادرار دفع میشود و قسمتی از اوروبیلینوژن نیز وارد روده بزرگ شده و به استرکوبیلینوژن تبدیل میشود و در نهایت به صورت استرکوبیلین از طریق مدفوع دفع میشود و باعث ایجاد رنگ قهوه ای در مدفوع میشود. بیلی روبین در حالت سلامت در ادرار به میزان بسیار کم وجود دارد و باعث ایجاد رنگ زرد ادرار میشود.
در سندرم ژیلبرت معمولا فعالیت آنزیم گلوکورونیداسیون به میزان کمی از حالت طبیعی کمتر میباشد و در نتیجه میزان بیلی روبین غیر کنژوگه افزایش میابد که البته در این بیماران میزان بیلیروبین توتال از 5/3-3 تجاوز نکرده که قسمت عمده آن نیز بیلی روبین غیر کنژوگه میباشد و بیلی روبین کنژوگه به دلیل سلامت کبد در محدوده نرمال قرار دارد. همچنین گفته میشود که در این گروه از بیماران بیلی روبین غیرکنژوگه به دنبال شرایطی مانند استرس، عفونتها، و کاهش کالری مصرفی افزایش میابد. این بیماری بیماری خطرناک و مشکل سازی نبوده و معمولا به صورت تصادفی تشخیص داده میشود . و اصولا اتلاق بیماری به آن مورد بحث است .
در سندرم ژیلبرت معمولا فعالیت آنزیم گلوکورونیداسیون به میزان کمی از حالت طبیعی کمتر میباشد و در نتیجه میزان بیلی روبین غیر کنژوگه افزایش میابد که البته در این بیماران میزان بیلیروبین توتال از 5/3-3 تجاوز نکرده که قسمت عمده آن نیز بیلی روبین غیر کنژوگه میباشد و بیلی روبین کنژوگه به دلیل سلامت کبد در محدوده نرمال قرار دارد. همچنین گفته میشود که در این گروه از بیماران بیلی روبین غیرکنژوگه به دنبال شرایطی مانند استرس، عفونتها، و کاهش کالری مصرفی افزایش میابد. این بیماری بیماری خطرناک و مشکل سازی نبوده و معمولا به صورت تصادفی تشخیص داده میشود . و اصولا اتلاق بیماری به آن مورد بحث است .
تشخیص سندرم ژيلبرت
این سندرم با معاینه كبد و طحال و انجام برخی آزمایش‌های خونی قابل تشخیص است ، سونوگرافی كبد و طحال نيز از ديگر روشهاي تشخيصي است . همچنين تست ريفامپين به عنوان يك تست تشخيصي مورد استفاده قرار مي گيرد به نحوي كه باعث افزايش ميزان بيلي روبين سرم بيماران مي شود ، تاثير ريفامپين در افزايش ميزان بيلي روبين سرم بيماران مبتلا به ژيلبرت در مقايسه با افراد سالم مورد بررسي قرار مي گيرد .
اگر چه ريفامپين مي تواند معيار مناسبي براي تشخيص سندرم ژيلبرت (با حساسيت بالا) باشد . اما افزايش بيلي روبين به بالاتر از حد طبيعي بعد از تجويز ريفامپين يك نقص محسوب ميشود .
درمان سندرم ژيلبرت
سندرم ژیلبرت یک اختلال خوش خیم ارثی است . اما بسياري از مبتلایان این سندرم ، نسبت به علائم ظاهري آن شكايت دارند مانند زردي در چشمها و پوست ( بعلت افزایش بیلی روبین غیر کنژوگه در خون ) از آنرو مي توان با رعايت برخي نكات موجب تخفيف در بروز آن شد :
اجتناب از گرسنگي و تشنگي ، خستگي مفرط ( مانند ورزشهای سنگین و طولانی مدت ) ـ جلوگیری از فشارهاي عصبي ، اضطراب و افسردگی ـ پرهيز از مصرف دخانيات ، الكل و مواد مخدر ـ همچنین داشتن خواب كامل شبانه از اين جمله میباشند .
رژيم غذايي سرشار از پروتئين و كم چرب ، مصرف مایعات و انواع ويتامين ها بصورت طبيعي در بهبود افراد مبتلا به GS موثر ميباشد . از انواع مواد غذايي موثر در درمان سندرم ژيلبرت ميتوان از كلم ، گل کلم ، كلم بروكلي ، هويج ، چغندر ، آوﮐﺎدو ، آسپاراگوس ، بلوبري ، آلو ، زرشك ، ذغال اخته ، چاي گل قاصدك ، ژله رویال یا شاه انگبین ، روغن ماهي و گردو نام برد .
داروها :
فنوباربیتال سبب کاهش بیلی روبین می شود ، فنوباربیتال فعال کننده آنزیم UDPGT است که در نتیجه عمل آن بیلی روبین بیشتری کونژوگه می گردد و افزایش دفع بیلی روبین از راه ادرار را سبب می شود .
کلوفیبرات : در تحقيقاتي كه توسط دكتر Kutzk و همكارانش صورت گرفت نشان داد ﮐﻠﻮﻓﯿﺒﺮات در كاهش زردي در مبتلايان به سندرم ژيلبرت بسيار موثر است . كلوفيبرات با مكانيسم القاء آنزيم هاي كبدي باعث افزايش كنژوگاسيون بيلي روبين و ترشح آن مي شود و نيز القاء كننده پروتئين ناقل Z مي باشد كلوفيبرات در القاء كونژوگاسيون سه برابر مؤثر تر از فنوباربيتال است .
گليسين ، اسيد گلوتاميک ، سيستئين ، متيونين : در پژوهش های جديد دیده شده استفاده از اسيد آمينه هاي گليسين ، اسيد گلوتاميک ، سيستئين كه از اجزاء سازنده گلوتاتیون ميباشند و همچنين ﻣﺘﯿﻮﻧﯿﻦ ، مسير (pathway II) توليد آنزيم گلوكورونيل ترانسفراز را فعال مي سازد و در نتيجه توليد اين آنزيم ، بيلي روبين كاهش مي يابد .
اسيد آمينه تورین نيز نقش مهمي را در بهبود عملكرد كبد در دفع سموم ايفا ميكند .
اسید فولیك نیز در بهبود برخی از مبتلایان موثر بوده است . کمبود اسید فولیک یکی از عوامل افزایش دهنده تولید بيلي روبين درروند خونسازي غير مؤثر میباشد .
نکته : مصرف این داروها بدون مشورت با پزشک توصيه نميشود .
سندرم ژيلبرت و طول عمر
این سندرم یك اختلال خوش خیم ارثی است . و رابطه اي با كاهش طول عمر ندارد و افراد مبتلا همانند افراد ديگر ميتوانند زندگي طبيعي (ازدواج ، تولد فرزند ) داشته و جاي هيچ نگراني وجود ندارد.
انتقال سندرم ژیلبرت به فرزندان
سندرم ژیلبرت بصورت اتوزوم غالب منتقل میشود. یعنی اگر یکی از والدین دارای اون بیماری باشه احتمال انتقال ژن منفرد آن به هر کدام از فرزندان و بروز اثرات آن50% است. ممکن است همه بیمارانی که دارای ژن معیوب می باشند علامت دار نباشند.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر